Przekonanie i wyobrażenie, Dociekania psychoanalityczne

Opublikowana pod koniec XX wieku klasyczna już książka Ronalda Brittona powstała na bazie artykułów pisanych na przestrzeni kilkunastu lat oraz rozważań nad powiązaniami nieświadomych fantazji i przekonań z rzeczywistością psychiczną. W wielu rozdziałach czytelnik znajdzie opisy rozmaitych aspektów przekonań, ich konsekwencji i powikłań, z którymi autor zetknął się w swojej pracy klinicznej. Równie ciekawe jak odniesienia do przykładów klinicznych są wnikliwe rozważania literackie. Britton analizuje powiązania między rzeczywistością psychiczną i beletrystyką, stawiając tezę, że niektóre utwory literackie to forma poszukiwania prawdy, z kolei inne tej prawdy unikają. W kilku rozdziałach zapoznaje nas z tym, jak kwestie przekonań i rzeczywistości eksplorowali – w swojej twórczości i w obszarze własnej psychiki – tacy wybitni poeci, jak Wordsworth, Rilke, Milton i Blake.

Przekonanie to nieświadoma fantazja, która zyskuje cechy obiektu psychicznego, zaś wiara to forma relacji z obiektem. Przekonanie jako akt jest w obszarze wiedzy tym samym, czym przywiązanie w obszarze miłości. Język przekonania odwołuje się do języka relacji. Żywimy przekonania lub im ulegamy; trzymamy się ich i porzucamy je; czasami mamy poczucie, że je zdradzamy. Zdarza się, że przekonanie zdobywa nad nami władzę, zniewala nas, prześladuje lub nad nami dominuje. Z przekonaniami, do których jesteśmy głęboko przywiązani, rozstajemy się podobnie jak z bliskimi relacjami – jedynie drogą żałoby. Z moich obserwacji wynika, że ludzie, którym trudno rozstać się z obiektami, mają też trudności z rozstaniem się z przekonaniami.

(fragm. Rozdziału 1)

Ronald Britton – analityk szkoleniowy Brytyjskiego Towarzystwa Psychoanalitycznego, ceniony autor książek z dziedziny psychoanalizy. Pełnił funkcję prezesa Brytyjskiego Towarzystwa Psychoanalitycznego oraz Międzynarodowego Stowarzyszenia Psychoanalitycznego. W swoich pracach wiele uwagi poświęca zagadnieniom klinicznym, ale interesują go także związki psychoanalizy z literaturą, filozofią i teologią. Nakładem Oficyny Ingenium ukazały się dwie książki tego autora: Seks, śmierć i superego oraz Pomiędzy umysłem i mózgiem, zaś kilka klasycznych artykułów zamieszczono w tomach Kompleks Edypa dzisiaj oraz Kliniczne wykłady na temat teorii Klein i teorii Biona.

Spis treści

Podziękowania
Wprowadzenie

1 Przekonanie i rzeczywistość psychiczna
2 Nazywanie i pomieszczanie
3 Sytuacja edypalna w pozycji depresyjnej
4 Subiektywność, obiektywność i przestrzeń trójkątna
5 Zawieszenie przekonania i syndrom „jak gdyby”
6 Przed i po pozycji depresyjnej Ps(n)→D(n)→Ps(n+1)
7 Beztroska w analizie i w życiu codziennym
8 Intuicja analityka – wybrany fakt czy przesadnie ceniona idea?
9 Sny na jawie, fantazja i beletrystyka
10 Inny pokój i przestrzeń poezji
11 Wordsworth – utrata obecności i obecność utraty
12 Lęk egzystencjalny – Elegie duinejskie Rilkego
13 Destrukcyjny narcyzm w dziełach Miltona czy prawdziwe self w pismach Blake’a?
14 William Blake i narcyzm epistemiczny
15 Lęk publikacyjny

Bibliografia