Stachury i Domagały Patologia znaczy słowo o chorobie tom 1

Przedmowa do III wydania

[…] W ciągu kilku lat, które minęły od II wydania Patologii, rewolucja w biologii i medycynie oraz w patologii nabrała przyspieszenia. Biologia molekularna zmienia oblicze medycyny w ogóle i patologii w szczególności. Rozwijająca się w szybkim tempie patologia molekularna w dobie powszechnego zrozumienia znaczenia medycyny opartej na faktach wykreowała sytuację, w której od patologa wymaga się nie tylko sformułowania rozpoznania np. nowotworu i analizy czynników prognostycznych, ale przede wszystkim analizy czynników predykcyjnych. W tej sytuacji, chociaż analiza mikroskopowa (histopatologia) stanowi swego rodzaju holistyczną interpretację ekspresji genów, wprowadzane na coraz większą skalę leczenie celowane nowotworów (skierowane na cele molekularne) wymaga precyzyjnej oceny czynników predykcyjnych na poziomie immunohistochemicznym i/lub molekularnym. Metody biologii molekularnej stosowane w tym celu zostały znacznie uproszczone, a stosowane testy tanieją. Postęp wiedzy na temat podłoża molekularno-genetycznego chorób spowodował znaczne zmiany w klasyfikacjach patomorfologicznych niektórych nowotworów i opracowanie nowych klasyfikacji. Pojawiły się jednostki chorobowe zdefiniowane genetycznie, a nie narządowo czy morfologicznie (np. NUT carcinoma lub białaczki z odpowiednimi translokacjami). Wymienione wyżej procesy, jak również wyczerpanie nakładu II wydania Patologii, wpłynęły na decyzję o przygotowaniu obecnego III wydania.

W obecnym wydaniu Patologii wprowadzono szereg zmian i uzupełnień związanych z postępem w patomorfologii (patologii) i w naukach medycznych w ciągu ostatnich kilku lat. Wykorzystano najnowsze piśmiennictwo naukowe (do 2016 r. włącznie) dotyczące wyżej wymienionych i innych zagadnień. W rozdz. Nowotwory m.in. szczegółowo omówiono komórki macierzyste nowotworów, biologiczne cechy nowotworów złośliwych i niektóre nowe aspekty ich patogenezy. W osobnym paragrafie omówiono zagadnienia patologii predykcyjnej, celowanej terapii i molekularnej klasyfikacji nowotworów. Przedstawione i omówione zostały najnowsze klasyfikacje nowotworów: klasyfikacje WHO raków płuc (2015), nowotworów serca (2015), chłoniaków (2016), nowotworów tkanek miękkich (2013) oraz klasyfikacja nowotworów i malformacji naczyniowych (ISSVA, 2014). Omówiono nie tylko klasyfikacje mikroskopowe nowotworów, ale również ostatnio sformułowane klasyfikacje molekularne (np. raka jelita grubego czy raka sutka), a także nowe mikroskopowe kryteria diagnostyczne wprowadzone w innych jednostkach chorobowych. W innych rozdziałach m.in. omówiono współczesne poglądy na temat starzenia się komórek i organizmu, a także dodano opis epidemiologii, patomorfologii i objawów klinicznych choroby wirusowej Ebola. Tam, gdzie to potrzebne, dodano informacje na temat markerów immunohistochemicznych i molekularnych istotnych we współczesnej diagnostyce patomorfologicznej (fragmenty tekstu na żółtym tle). W obecnym wydaniu zrezygnowano z rozdziału poświęconego chorobom uwarunkowanym genetycznie, gdyż choroby te oraz zespoły są szczegółowo opisane w specjalistycznych podręcznikach genetyki klinicznej. […]

O przyczynach, objawach (na poziomie morfologicznym, immunohistochemicznym i molekularnym) i klinicznych skutkach choroby traktuje niniejsza monografia. Oddajemy Czytelnikom obecne III wydanie Patologii w nadziei, że pozwoli im zapoznać się ze współczesnym stanem wiedzy dotyczącym patologii (patomorfologii), a studentom medycyny lub nauk pokrewnych dostarczy odpowiedzi na pytania związane z patogenezą, morfologią i kliniką omawianych zmian i jednostek chorobowych.

Nazwy jednostek chorobowych podano w językach polskim i łacińskim. Tam, gdzie to potrzebne – ponieważ nie ma odpowiednika w języku polskim lub nazwa angielska jest często stosowana zarówno w piśmiennictwie medycznym, jak i w codziennej praktyce – również w języku angielskim (poprzedzone skrótem „ang.”).